Een nieuwe reeks van het Historisch Café Maastricht. Met sprekers, deskundigen  en verhalen over het boeiende verleden van deze stad. Met diverse en verrassende invalshoeken. En dat allemaal in de ontspannen sfeer van het historische Pesthuys.
Het Historisch Café Maastricht is dé ontmoetingsplek voor geschiedenisliefhebbers die op zoek zijn naar een boeiende reis door de eeuwen heen.
Volg deze site voor het laatste nieuws over de programmering.

PROGRAMMA:

Historisch Café donderdag 15 mei

Deze avond ontvangen we in het Historisch Café Hans Ogg (1949). Vanaf zijn dertiende kwam Hans in de grotten van de Sint Pietersberg, aanvankelijk als hobby, later werd hij ook actief op het terrein van onderzoek. Zijn hele leven, maar vooral na zijn pensioen, heeft Hans bijdragen geleverd aan dat onderzoek door inventarisaties van gangenstelsels. Daarnaast heeft hij de verzamelingen van ir. D.C. van Schaïk en J. Spee in het Historisch Centrum Limburg geïnventariseerd en beschreven.

Samen met anderen heeft hij vanaf 2020 veld- en archiefonderzoek verricht over de gangenstelsels in de Sint Pietersberg. Dat heeft geresulteerd in een uitgave over de ontginningsgeschiedenis: het boek “Sint Peters Berch”.De ontginning van de Sint-Pietersberg herbergde ooit één van de grootste door mensen aangelegde gangenstelsels ter wereld, met een totale ganglengte van meer dan 200 kilometer. 

Inmiddels zijn grote delen daarvan verdwenen door afgraving ten behoeve van de cementindustrie, deels ook door instortingen. Oorspronkelijk strekte het zich uit van de noordelijke punt van de heuvel, onder het Fort Sint-Pieter, tot onder Belgisch gebied in het zuiden. De aanleg daarvan is begonnen in de Middeleeuwen, in elk geval al in de veertiende eeuw. De bloeitijd van de grote ontginningen eindigde in de 18e eeuw. Eeuwenlang heeft de productie van bouwsteen uit de Sint Pietersberg, maar ook uit andere groeven in de omgeving een grote economische impact gehad. 

Het enorme gangenstelsel dat zo in de loop der eeuwen ontstaan is, zoals wij dat kennen uit de publicaties van ir. D.C. van Schaïk, bestaat in feite uit een aaneengroeien van diverse, op verschillende plaatsen gestarte ontginningen. Nadat ze aaneen gegroeid waren, fungeerden ze als substelsels in een groter geheel. In deze lezing gaan we vooral in op de wordingsgeschiedenis van twee grote substelsels in het deel van de St.-Pietersberg ten noorden van de kasteelruïne Lichtenberg: het stelsel Slavante, gestart vanuit gangen bij Lichtenberg, en het Noordelijk gangenstelsel, gestart vanuit een ingang in het Jekerdal, vlak bij Fort Sint-Pieter. 

Beide substelsels hebben een geheel eigen wordingsgeschiedenis, die ook zichtbaar wordt in de gebruikte ontginningstechnieken en de aanwezige opschriften. Interessant is ook dat die wordingsgeschiedenis een goed beeld geeft van de toenmalige eigendomsverhoudingen en de praktische en maatschappelijke problemen die daarmee gepaard gingen. 

Zo levert inzicht in de ontginningsgeschiedenis ook een bijdrage aan de sociale geschiedenis. Het onderzoek is gebaseerd op uitvoerig literatuuronderzoek, uitvoerig archiefonderzoek en veel veldwerk en werd gesubsidieerd door de Stichting Oud Sint-Pieter.